Budowa zewnętrzna: Ciało wyciągnięte, lecz wyraźnie wygrzbiecone (widoczna różnica w stosunku do gatunków z rodzaju Spinachia i Pungitius), ścieśnione w płaszczyznach bocznych. Pysk spiczasty, otwór gębowy mały, końcowy. Na grzbiecie wolno stojące ruchome kolce w liczbie 2-5 (zazwyczaj trzy), które dzięki specjalnym zawiasom mogą bez wysiłku ze strony ryby przez dłuższy czas być postawione. Są one skuteczną, defensywną bronią ciernika. Płetwy brzuszne występują w postaci silnych kolców, których nasady częściowo otaczają zrośnięte ze sobą kości pasa miednicy. Duże płetwy piersiowe spełniają funkcję napędzania i sterowania ruchem ryby. Masywny pas barkowy. Głowa i ciało pozbawione łusek. Jedynie wzdłuż rozwiniętej w pełni linii bocznej rząd (29-35) dachówkowato zachodzących na siebie płytek kostnych, przekształconych w tylnej części trzonu ogonowego w silnie wykształcony kil (znane są formy z płytkami wzdłuż całej linii bocznej, f. trachurus, oraz z płytkami tylko w części piersiowej – f. leiurus). Funkcje linii bocznej ograniczone są przykrywającymi ją kostnymi płytkami. Grzbiet koloru szaroniebieskiego do zielonooliwkowego. Boki mosiężne, brzuch białawy. Płetwy bezbarwne, przezroczyste. W okresie tarła samce przybierają szatę godową; grzbiet zielononiebieski, gadło i piersi czerwone, tęczówka oka lśniąca, srebrzystoszara, płetwy grzbietowa i odbytowa ciemne. Długość od 5 do 8 cm; morska, wędrowna forma maksymalnie do 11 cm. Osiąga wiek 4-5 lat.

Występowanie: Szeroko rozprzestrzeniony w słodkich i słonych (przybrzeżnych) wodach Europy, rzadszy w rzekach górskich, ponieważ silny prąd wody, wodospady oraz sztuczne przegrody są dla niego przeszkodą nie do pokonania.

Tryb życia: Tworzy morską, wędrowną formę oraz osiadłą, śródlądową. Tarło od marca do lipca. Wędrowne formy ciągną z wód słonych do słodkich. Samiec z części roślin buduje na dnie gniazdo, wykorzystując jako lepiszcze kleistą wydzielinę swych nerek. Do gniazda zapędza jedną lub kilka (jedną po drugiej) samic, które składają tam jaja (około 90^t50 sztuk na samicę). Są one w kolorze od bezbarwnego do jasnopomarańczowego. Młodsze samice składają ikrę drobniejszą, starsze większą. W dziesięć minut po złożeniu jaja pęcznieją, stają się spężyste i sklejają się ze sobą. Zapładniane są zwykle wcześniej, jednak jest to możliwe jeszcze do trzech godzin od chwili złożenia ikry. Pilnowana jest ona, podobnie jak wylęgające się po 4-10 dniach larwy, przez samca, który również opiekuje się nimi. W ciągu następnych czterech dni po wykluciu resorbowana jest zawartość woreczka żółtkowego. Szybkość wzrostu ryb zależy od temperatury wody i obfitości pokarmu

Odżywianie: Robaki, skorupiaki, larwy owadów, ikra oraz wylęg ryb; czasami również owady wpadające do wody z powietrza.